Sual: Esnaflık yapıyoruz. Elimizde mevcut bazı malların fiyatları yükseliyor. Mesela 10 liraya aldığımız malın fiyatı 20 lira olabiliyor. Aynı malı 20 liraya alıyoruz. Elimizde 10 liraya aldıklarımız da var. Biz, 10 liraya aldığımız malları, daha önce 15 liraya satarken, şimdi 25 liraya satabilir miyiz?CEVAP
Dinimizde kâr haddi yoktur. 10 liraya alınan bir malı, müşteriye yalan söylemeden, onu kandırmadan, 100 liraya bile satmak caiz olur. Mesela 10 liraya aldığı bir mal için, müşteri sorunca, (Biz bunu 20 liraya aldık, 5 lira da kâr koyarak satıyoruz) derse caiz olmaz, fakat (Bu malı, biz 10 liraya aldık, ama şimdi toptancısında 20 liradır. 5 lira kârla 25 liraya satıyoruz) denirse mahzuru olmaz. Din kitaplarında deniyor ki:
Ucuz aldığı bir malın fiyatı, yükselip pahalı satıyorsa, aldığı fiyatı söylemelidir. (S. Ebediyye)
Çekilişle hediye
Sual: Bazı marketler, belli bir değerde ürün alan müşterilerine çekilişle hediye veriyor. Bu çekilişlere katılmakta mahzur var mıdır? Mesela 50 liralık alışveriş yapana bir çekiliş hakkı veriliyor. 47 liralık mal aldık. Çekilişe katılmak, yani 50 liraya tamamlamak için, 3 liralık mal daha alsak caiz olur mu?
CEVAP
Çekilişe katılanlar, çekilişe katılmak için, ayrıca para vermediklerinden dolayı caiz olur.
Öğrenci kredisi
Sual: İhtiyacı olan bir öğrenci, verilen öğrenci kredisini alabilir mi?
CEVAP
İhtiyaç olunca caiz oluyor.
Namazda sessiz okumak
Sual: Hristiyanlara (Müslüman İsevîler) diyen, hattâ (Allah’ın varlığını kabul eden herkes Cennete girer. Bugünkü ateistler, Kur’anda bildirilen müşrikler cinsinden değildir. Onlarda da bir yaratıcı inancı var) diyerek, her çeşit kâfiri Cennete sokmaya çalışan bir internet sitesinde, (Namazda, kıraati işitmek gerekmez, içimizden sessiz okusak da sahih olur) deniyor. Kıraati namazda kendi işiteceğimiz kadar sesli okumak farz değil mi?
CEVAP
Elbette farzdır. Namazın rükünleri yani içindeki farzlarından biri de kıraattir. Kıraat, kendi işiteceğimiz kadar sesli okumak demektir. Böyle şeyler yazan bir site, fıkıh ilmini bilmez. Mademki onlara göre, (Allah var) diyen herkes cennetliktir, o zaman bir kimse namaz kılsa da, kılmasa da, namazda sessiz okusa da, okumasa da önemli değildir.
Namazda, kıraati kendi işiteceğimiz kadar bir sesle okumanın farz olduğu, fıkıh kitaplarının hepsinde yazılıdır. Birkaç kitaptan örnek verelim:
Bir kimse, harfleri diliyle düzelterek okur, fakat bunu kendisi bile işitmezse, namazı caiz olmaz. Muhît, Sirâciyye ve Nikâye’de de böyle bildiriliyor. (Fetava-i Hindiyye)
Kıraatsiz namaz olmaz. Dilin sessiz hareketine kıraat denilmez. (Gurer dürer)
Kıraat, kişinin kendi işiteceği kadar bir sesle, kelimeleri meydana getiren harfleri doğru bir şekilde telaffuz etmesidir. (Halebi)
Mücteba kitabında, Hindüvani’den naklen bildiriliyor ki: Bir kimsenin ağzından çıkanı kulakları veya yanındakiler işitmedikçe, kıldığı namaz caiz değildir. Gizli okumanın en aşağısı, kendi işitecek kadar sesle okumaktır. (İbni Âbidin)
Bir kimse iftitah tekbirini işitilmeyecek şekilde fısıldasa veya sadece kalbden geçirse, namazı caiz değildir. Kıraat de böyledir. Tesbih, salevat gibi namaza ait bütün sözler böyle olduğu gibi, köle azadı, kadını boşamak ve yemin de böyledir. (İbni Âbidin)
Kıraat, okumak demektir. Onun hakikati, ağızdan çıkanı, sağırlık ve gürültü gibi bir engel olmadıkça, kulak işitecek derecede olmaktır. (Nimeti İslam)
Namaz kılarken kendi işitecek kadar sesle okumak mecburîdir. Çünkü kıraat, seslerle harfleri birbirinden ayırmak demektir. Ses elbette lâzımdır. En azı kendi işitecek kadar olmaktır. Yoksa namazı sahih olmaz. (Şir’at-ül İslam şerhi)
Hanefiler dediler ki: Kıraatin en azı, kişinin kendisinin işiteceği kadar olmalıdır. (El-fıkhü alel mezahibil-erbea)
Kıraat, ağızla okumak demektir. Kendi işitecek kadar sesli okumaya, (hafi okumak) denir. (S. Ebediyye)
Namazda kendi işitecek kadar sesli okumak farzdır. (İslâm Ahlakı)
Kıraat, namazın bir rüknü olarak farzdır. Okuyanın kendisinin bile işitemeyeceği okuma, kıraat sayılmaz. (İslam Fıkhı Ans.)
